Podstawowe założenia
Podstawowe założenia Gestaltu
Pierwsze założenie, czyli całościowość, już poznaliśmy. Gestalt wprowadza jeszcze kilka innych pojęć, które nierozerwalnie związane są z tą koncepcją. Jednym z ważniejszych z nich jest świadomość. Gestalt zakłada, że ludzie mogą i chcą być świadomi swoich uczuć, pragnień i potrzeb. Chcą i mogą się również rozwijać i zmieniać. Aby zmiana była możliwa, konieczne jest uświadomienie sobie obecnego stanu. Przykładowo, jeśli zdenerwuje nas w pracy szef, i po powrocie do domu, krzyczymy na żonę, czy brata, dopiero uświadomienie sobie tego, że przyczyną naszej złości i frustracji jest szef, może doprowadzić do zmiany zachowania wobec rodziny.
Kolejnym ważnym pojęciem jest tu i teraz. Gestalt uważa, że ważna jest obecna chwila i doświadczanie jej. Nie powinno się żyć przeszłością czy przyszłością, tylko chwilą obecną. W polu naszej świadomości, znajduje się to co dzieje się właśnie w tym momencie. W procesie terapeutycznym to założenie, przekształca się na odkrywanie własnych emocji które pojawiają się w konkretnej chwili, doświadczanie teraźniejszości. Nawet myślenie o przeszłości powoduje doświadczanie uczuć w teraźniejszości. Przykładowo, jeśli przywołamy w pamięci obraz zmarłej matki, doświadczać będziemy związanych z tym emocji. Gestalt ma za zadanie przyglądnąć się im. Co czujemy namyśl o matce – żal, smutek, a może złość?
Figura i tło to jedno z ważniejszych dla gestaltysty pojęć. Oznacza ono sposób postrzegania rzeczywistości. Całe otoczenie w którym funkcjonujemy jest tłem, to zaś co w danej sekundzie, tu i teraz jest najważniejsze, staje się figurą i wysuwa się na pierwszy plan. W chwili w której czytasz ten tekst, on staje się figurą na tle wszystkich innych procesów które dzieją się wokół ciebie. Ale oderwij wzrok od monitora i popatrz za okno. Figurą staną się chmury na niebie, może przelatujący samolot lub ściana sąsiedniej kamienicy. To, co dla każdego z nas w danym momencie stanie się figurą, jest bardzo indywidualną sprawą i warto mieć tego świadomość. Kiedy na przykład małżeństwo kupuje biurko do domu i dla niego ważną sprawą jest jego cena, dla niej zaś kolor, przy braku dobrej komunikacji, może dojść do konfliktu. Bo choć oboje mają to samo pole czyli biurko, różne są ich figury.
Ostatnim, ważnym terminem, jest domykanie całości. Gestalt uważa że ludzie mają naturalną tendencję do domykania własnych doświadczeń. Niezależnie od tego czy są to uczucia, myśli, czy czynności. Niedomknięte w przeszłości procesy, powracają do nas i powodują dyskomfort, bądź podejmowanie jakiegoś działania, które pozornie jest bezcelowe, ale domknąć ma nam jakąś starą sprawę. Jak to działa? Przypomnijcie sobie osobę z którą nie zdążyliście się pożegnać albo stary nie oddany dług, niedotrzymaną obietnicę. Jak często to wspomnienie wraca? Jak bardzo niechętnie pożyczacie następne pieniądze? Ta konieczność domykania spraw powoduje, że często zamiast "chcieć" czegoś, "musimy" coś zrobić. Poczucie przymusu, powoduje zaś obniżenie samopoczucia.
